„Jedna ciąża kosztuje jeden ząb” czyli ciążowe mity stomatologiczne

W naszym społeczeństwie niestety nadal pokutuje wiele mitów i zabobonów związanych z uzębieniem ciężarnych kobiet. Przyjrzyjmy się jak to wygląda w rzeczywistości i czy naprawdę wszystkie problemy stomatologiczne możemy tłumaczyć przebytymi ciążami :)

„Nie można iść do dentysty podczas ciąży” – MIT!

W rzeczywistości, regularne wizyty u dentysty są podczas ciąży bardzo ważne. Zmiany hormonalne, które występują mogą zwiększyć ryzyko problemów z dziąsłami, takich jak stan zapalny, dlatego kontrola zdrowia jamy ustnej jest kluczowa.

„Ciąża powoduje próchnicę” – MIT!

Ciąża nie powoduje próchnicy zębów, ale z powodu zmian hormonalnych zachodzących w organizmie ciężarnej i obniżeniu odporności, często pojawiają się dolegliwości bólowe spowodowane już obecnymi w jamie ustnej problemami. Z tego powodu planując ciążę warto odpowiednio wcześniej odwiedzić dentystę, wykonać dokładną diagnostykę, obejmującą także zdjęcia RTG i wyleczyć wszystko, co leczenia wymaga. Pojawienie się próchnicy podczas ciąży może wynikać z nawyków żywieniowych, takich jak zwiększone spożycie węglowodanów lub ze zmian w rutynie higieny jamy ustnej z powodu nudności lub zwiększonego zmęczenia. Regularne mycie zębów i nitkowanie oraz zdrowe odżywianie zapobiegną próchnicy. Główną obawą dotyczącą „zniszczenia zębów” w ciąży są częste wymioty, które towarzyszą niektórym kobietom w pierwszym trymestrze. Kwas żołądkowy może powodować zniszczenie szkliwa zwłaszcza w okolicy szyjek zębów. O czym warto pamiętać, kiedy borykamy się z tą dolegliwością? Przede wszystkim nie myć zębów bezpośrednio po wymiotach! Kwaśne środowisko powoduje, że szkliwo staje się „miękkie”, jeżeli połączymy je z pastą do zębów i szorowaniem ich, mamy prosty przepis na erozję szkliwa. Bezpośrednio po wymiotach warto obficie przepłukać usta wodą, do mycia zębów używać miękkiej szczoteczki i pasty ze zwiększoną zawartością fluoru, lub stosować środki powodujące remineralizację szkliwa np. tooth mousse. Jeżeli doświadczasz tego problemu najlepiej skonsultuj się ze swoim lekarzem, aby wspólnie ustalić najlepszy plan działania.

„Ciąża spowodowała stan zapalny dziąseł” – PRAWDA!

W ciąży zwiększa się poziom progesteronu i estrogenów. Są to hormony, które mają znaczny wpływ na zdrowie jamy ustnej. Zmieniają odpowiedź organizmu na bakterie, co może powodować (choć nie musi) stan zapalny dziąseł. Warto jednak pamiętać, że utrzymując doskonałą higienę minimalizujemy ryzyko pojawienia się stanu zapalnego, a krwawienie nie powinno powodować naszej rezygnacji z dokładnego szczotkowania i nitkowania zębów. Brak prawidłowej higieny spowoduje tylko większy stan zapalny, a nawet może doprowadzić do zapalenia przyzębia! Ważne, że zapalenie dziąseł związane ze zmianami hormonalnymi ustępuje całkowicie, kiedy ich poziom wróci do normy.

„Nie możesz leczyć zapalenia przyzębia podczas ciąży” – MIT!

Leczenie periodontitis, czyli zaawansowanej formy zapalenia dziąseł, jest nie tylko możliwe, ale i ważne podczas ciąży. Zaniedbana periodontitis może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca ciążowa, w tym również do ryzyka przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej noworodka (ryzyko wzrasta nawet trzykrotnie!)

„W ciąży nie można leczyć zębów” – MIT!

Nie tylko można, ale nawet trzeba. Oczywiście, są okresy, kiedy jest to bezpieczniejsze (II trymestr) i warto w tym czasie wykonać wszelkie potrzebne interwencje medyczne. Ale co, jeżeli ból pojawia się nagle? Na pewno nie ma konieczności czekania! Dolegliwości bólowe i stres z nimi związany, czy nawet częste przyjmowanie z ich powodu środków przeciwbólowych, na pewno nie będą wpływały dobrze na rozwijający się płód. Interwencja stomatologiczna jest znacznie bezpieczniejszą i bardziej komfortową opcją dla przyszłej mamy.

„W ciąży nie można znieczulać” – MIT!

Znieczulenia miejscowe, a takie są stosowane w stomatologii, są generalnie bezpieczne dla kobiet w ciąży. Nie wszystkie środki do znieczuleń są przeznaczone dla kobiet ciężarnych, ale Twój dentysta (a na pewno zespół naszych specjalistów :)) zadba o Twój komfort i bezbolesny przebieg całego zabiegu stosując preparaty dozwolone u kobiet ciężarnych.

„Nie można mieć rentgenu jamy ustnej podczas ciąży” – MIT!

Chociaż optymalne jest unikanie jakiegokolwiek narażenia na promieniowanie rentgenowskie podczas ciąży, niektóre sytuacje mogą wymagać zdjęcia rentgenowskiego. Zdjęcia rentgenowskie jamy ustnej są bezpieczne, jeśli do jego wykonania używane są ołowiane fartuchy ochronne. Jednak każda decyzja powinna być podjęta po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę i za jego pisemną zgodą.

„Nie można przeprowadzić profesjonalnego czyszczenia zębów podczas ciąży”- MIT!

Profesjonalne czyszczenie zębów jest bezpieczne i zalecane podczas ciąży. Może to pomóc w zapobieganiu lub leczeniu zapalenia dziąseł, które jest częstsze u kobiet ciężarnych. Co więcej, nawet przy braku problemów z dziąsłami warto przed porodem wykonać higienizację! Dlaczego? Młode mamy potrzebują czasu na dojście do siebie po trudach porodu i mały człowiek często zajmuje 100% czasu, stąd ciężko wygospodarować jego odpowiednią ilość na wizytę w gabinecie, a zdrowie jamy ustnej jest szczególnie ważne u rodziców.

„Nie można stosować fluorku podczas ciąży” – MIT!

Fluor jest bezpieczny i korzystny dla zdrowia jamy ustnej zarówno matki, jak i rozwijającego się dziecka. Fluor wzmacnia szkliwo i pomaga zapobiegać próchnicy. Istotne jest jednak, aby nie dostarczać fluoru „do środka” organizmu (w postaci tabletek/pastylek do łykania), bo jego działanie na zęby jest najlepsze „z zewnątrz” – dlatego nie należy się bać stosowania past/płukanek z fluorem :)

„Ciąża i karmienie osłabiają zęby, bo zabierają wapń” – MIT!

Ciąża sama w sobie nie powoduje utraty wapnia z zębów. Matki przekazują wapń swoim nienarodzonym dzieciom przez dietę, a nie przez swoje zęby. Co więcej, wapń w kościach jest znacznie łatwiej dostępny niż wapń w zębach. Aby zapewnić dostateczne ilości wapnia, ważne jest, aby kobieta ciężarna utrzymywała zdrową dietę z jego dostatecznymi ilościami.

Podczas ciąży mogą wystąpić pewne zmiany w tkankach przyzębia z powodu hormonalnych zmian w organizmie. Jednak trwałe luźne zęby nie są typowe dla ciąży i mogą sugerować poważne problemy zdrowotne, takie jak zapalenie przyzębia. Jeżeli doświadczasz tego problemu, powinnaś jak najszybciej skonsultować się z dentystą.

„Jest normalne, że zęby stają się bardziej żółte podczas ciąży” – MIT!

Zmiany hormonalne i dieta podczas ciąży mogą wpływać na kolor zębów, ale znaczne żółknięcie zębów nie jest typowe dla ciąży. Jeśli zauważasz, że twoje zęby stają się bardziej żółte, powinnaś skonsultować się z dentystą.

Rozprawiliśmy się chyba z większością krążących w Internecie oraz w kręgach rodzinnych i znajomych mitów, które mogą usłyszeć kobiety ciężarne. Ścisła kontrola stomatologiczna jest ważna nie tylko dla przyszłej mamy, ale i dla całego najbliższego otoczenia dziecka.

I uwaga! Tata, tak samo jak i mama, w trakcie przygotowań przed pojawieniem się dziecka powinien mieć zrobiony dokładny przegląd połączony z diagnostyką rentgenowską, wyleczone wszystkie zęby oraz wykonaną profesjonalną higienizację. Próchnica jest chorobą zakaźną! Rodzic z aktywnymi ogniskami próchnicy ma zaburzoną równowagę bakteryjną w jamie ustnej i z każdym całusem przekazuje swoją florę dziecku! Co to oznacza w praktyce? Nowo narodzone maleństwo zanim jeszcze pojawi się u niego choćby jeden ząbek już ma zaburzoną równowagę na korzyść bakterii patogennych! Dziecko, którego rodzice mają aktywne ogniska próchnicowe jest w znacznie większym stopniu narażone na wczesną próchnicę niż dzieci rodziców dbających o zdrowie jamy ustnej. Z tych samych powodów nie można oblizywać smoczków dziecka przed włożeniem go do buzi malucha. Jeżeli naprawdę opiekun obawia się, że smoczek jest za suchy, niech użyje wody, ale nigdy własnej śliny! Oblizywanie i jedzenie dziecięcą łyżeczką z naprzemiennym karmieniem nią maleństwa również jest niekorzystne dla jego zdrowia jamy ustnej, podobnie jak całowanie w usta. Często w takich sytuacjach można usłyszeć argument obronny, że „moje dziecko je piach, gryzie psa i dzięki temu będzie miało lepszą odporność”. Nic bardziej mylnego. Oczywiście, o ile wychowywanie się z psem ,a nawet okazjonalne gryzienie go w ogon (jakkolwiek warto się upewnić, że pies się nie odgryzie) wpłynie korzystnie na odporność dziecka, tak bakterie żyjące w glebie, na podłodze domu czy w sierści psa są zupełnie innymi bakteriami niż te zasiedlające jamę ustną człowieka. W tym przypadku nawet ugryzienie zwierzaka w ogon jest bezpieczniejsze dla zdrowia jamy ustnej niż oblizanie smoczka przez rodzica czy innego członka rodziny i najbliższego otoczenia, szczególnie gdy nie ma on rozwiązanej kwestii zdrowia własnej jamy ustnej.

Bibliografia

Offenbacher S, Katz V, Fertik G, et al. "Periodontal infection as a possible risk factor for preterm low birth weight". Journal of Periodontology 1996;67:1103-1113.

Xiong X, Buekens P, Fraser WD, Beck J, Offenbacher S. "Periodontal disease and gestational diabetes mellitus". American Journal of Obstetrics and Gynecology 2006; 195:1086-1091.

Figuero E, Carrillo-de-Albornoz A, Martín C, Tobías A, Herrera D. "Effect of pregnancy on gingival inflammation in systemically healthy women: a systematic review". Journal of Clinical Periodontology 2013;40:457-473.

"Oral health during pregnancy and early childhood: Evidence-based guidelines for health professionals." California Dental Association Foundation, 2010.

A. Gürsoy, M. Gürsoy, E. Könönen. "Oral biofilms in pregnancy: A special emphasis on pregnancy gingivitis and maternal and neonatal health impact" Biofilm, 2019.

Silk, H., Douglass, A. B., Douglass, J. M., & Silk, L. "Oral health during pregnancy." American Family Physician, 2008.

Boggess, K. A., & Edelstein, B. L. "Oral health in women during preconception and pregnancy: implications for birth outcomes and infant oral health." Maternal and child health journal, 2006.

"The 2007 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection". ICRP publication 103. Ann ICRP. 2007;37(2-4):1-332.